Luật sư Nguyễn Thị Linh Chi chia sẻ những quy định nổi bật của Luật Đất đai năm 2024 trên Đài Tiếng nói Việt Nam

Trong chương trình “Bạn và Pháp luật” phát sóng ngày 14/4/2025 trên Đài Tiếng nói Việt Nam, Luật sư Nguyễn Thị Linh Chi của Hãng luật MIBI đã có những chia sẻ sâu sắc, dễ hiểu và sát thực tế xoay quanh các quy định mới trong Luật Đất đai 2024, đặc biệt là vấn đề cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (thường gọi là “sổ đỏ”) – nội dung thu hút sự quan tâm lớn từ người dân và cộng đồng doanh nghiệp.

1. Những đổi mới mang tính đột phá trong Luật Đất đai năm 2024

Luật Đất đai năm 2024 được Quốc hội thông qua ngày 18/01/2024 và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2025. Với 260 điều luật, trong đó 180 điều được sửa đổi, bổ sung và 78 điều hoàn toàn mới, đây là một trong những văn bản pháp luật có mức độ điều chỉnh sâu rộng nhất từ trước tới nay trong lĩnh vực đất đai.

Theo luật sư Nguyễn Thị Linh Chi, điểm nổi bật của Luật Đất đai chính là việc gỡ bỏ các vướng mắc pháp lý đã tồn tại kéo dài. Luật Đất đai năm 2024 đã có nhiều điểm mới, mang tính đột phá, giải quyết tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong các chính sách, pháp luật có liên quan đến đất đai mà các đời luật trước đó chưa giải quyết được – đặc biệt ở các khâu thu hồi đất, bồi thường, tái định cư, xác định giá đất và thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (“GCNQSDĐ”).

Trong đó, Luật sư Nguyễn Thị Linh Chi đã chỉ ra những điểm mới đáng chú ý được dư luận quan tâm như:

• Về việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (“BTHTTĐC”) khi Nhà nước thu hồi đất có 03 điểm mới:

(1) Quy định QĐ thu hồi đất chỉ được ban hành sau khi thực hiện xong phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư;

(2) Cho phép việc thu hồi đất nông nghiệp, phi nông nghiệp cũng được xem xét bồi thường bằng đất ở, nhà ở tái định cư (thay vì trước đây chỉ áp dụng khi thu hồi đất ở);

(3) Giá đất tính tiền sử dụng đất tái định cư được xác định tại thời điểm phê duyệt phương án BTHTTĐC. Đây là một điểm mới mà tôi đánh giá là vô cùng có ý nghĩa, nhất là khi thực tế tại nhiều địa phương trên cả nước còn tồn tại thực trạng phương án BTHTTĐC được ban hành nhưng vài năm sau mới thực hiện tái định cư, đến khi tính tiền sử dụng đất tái định cư thì cơ quan nhà nước lại áp dụng giá đất tại thời điểm giao đất để tính tiền, gây thiệt hại cho người dân).

• Về giá đất có một số điểm mới như:

(1) Bỏ về khung giá đất;

(2) Quy định việc UBND các tỉnh phải điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất định kỳ hàng năm, thay vì 5 năm như quy định trước đây;

(3) Bỏ phương pháp định giá đất chiết trừ, thay vì đó cho phép Chính phủ quy định phương pháp định giá đất khác ngoài 04 phương pháp đã quy định trong luật gồm: so sánh, thu nhập, thặng dư, hệ số điều chỉnh giá đất.

• Ngoài ra, Luật Đất đai còn rất nhiều điểm mới đáng chú ý khác, ví dụ như:

(1) Lần đầu tiên không đưa hộ gia đình vào người sử dụng đất;

(2) Thay đổi tên gọi GCNQSDĐ, theo Luật Đất đai 2024, tên gọi chính thức của sổ sẽ là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất;

(3) Sửa đổi quy định về phân loại đất;

(4) Bổ sung thêm nhiều trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất…

2. Mở rộng nhóm quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Trao đổi tại chương trình, luật sư Nguyễn Thị Linh Chi nhận định rằng Luật Đất đai năm 2024 đã mở rộng đáng kể nhóm đối tượng đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ. Đồng thời, Luật này cũng xác định rõ ràng hơn các trường hợp sử dụng đất không có giấy tờ nhưng vẫn được xem xét cấp sổ đỏ nếu thỏa mãn các điều kiện luật định. Luật sư Nguyễn Thị Linh Chi

Cụ thể, các hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất từ trước ngày 01/7/2014 nhưng không có giấy tờ về quyền sử dụng đất vẫn có thể được cấp GCNQSDĐ nếu việc sử dụng đất đó không có tranh chấp, không vi phạm pháp luật và phù hợp quy hoạch. Đây là một bước tiến rất lớn, giúp hàng triệu người dân có cơ hội hợp thức hóa quyền sử dụng đất, chấm dứt tình trạng “ở ổn định mà vẫn không có sổ đỏ”.

3. Đơn giản, linh hoạt và thuận tiện trong thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Theo luật sư Nguyễn Thị Linh Chi, Luật Đất đai năm 2024 cùng với Nghị định 101/2024/NĐ-CP đã quy định khá cụ thể về thẩm quyền tiếp nhận và xử lý hồ sơ cấp sổ đỏ. Đây là thay đổi góp phần tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn. Luật sư Nguyễn Thị Linh Chi

Một điểm mới tích cực khác là người dân có thể nộp hồ sơ trực tuyến thông qua Cổng dịch vụ công Quốc gia hoặc cổng dịch vụ công cấp tỉnh – góp phần giảm tải cho bộ phận hành chính và tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại cho người dân. Luật sư Nguyễn Thị Linh Chi

Về hồ sơ, thành phần cũng được quy định rõ, gồm các giấy tờ như: đơn đăng ký theo mẫu, tài liệu chứng minh quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất (nếu có), chứng từ tài chính và trích đo địa chính (nếu có).

Mặc dù Luật Đất đai năm 2024 đã có nhiều cải tiến quan trọng nhưng để quy định thực sự đi vào cuộc sống, luật sư Nguyễn Thị Linh Chi cho rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ, quyết liệt từ phía cơ quan nhà nước, trong đó, nhấn mạnh đến vai trò và nhiệm vụ của  cấp địa phương vì đây là nơi trực tiếp tiếp nhận và xử lý hồ sơ của người dân. Luật sư Nguyễn Thị Linh Chi

Việc luật mới quy định trách nhiệm của Nhà nước trong việc cấp GCNQSDĐ cho người có đủ điều kiện là một tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, muốn điều này trở thành hiện thực, cần cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ, nâng cao trách nhiệm của cán bộ chuyên môn và tăng cường công khai, minh bạch trong xử lý hồ sơ đất đai.