“100% tự nhiên”, “hoàn toàn thay thế”, “được bác sĩ khuyên dùng” – là những cụm từ quen thuộc xuất hiện nhan nhản trên các phương tiện quảng cáo, nhưng liệu bao nhiêu phần trăm trong số đó là sự thật? Khi ranh giới giữa tiếp thị sáng tạo và hành vi gian dối ngày càng mờ nhạt, câu hỏi đặt ra là: Quảng cáo sai sự thật chỉ là chiêu trò kinh doanh hay là hành vi vi phạm pháp luật?
Bài viết dưới đây của Hãng luật MIBI sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm, các hành vi bị cấm và trách nhiệm pháp lý về quảng cáo sai sự thật theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành.
1. Quy định pháp luật về quảng cáo sai sự thật
1.1. Khái niệm và hành vi bị cấm
Theo quy định tại khoản 7 Điều 109 Luật Thương mại 2005, quảng cáo sai sự thật được hiểu là hành vi tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin không đúng, không chính xác hoặc gây hiểu nhầm về đặc điểm, công dụng, giá trị, nguồn gốc của hàng hóa, dịch vụ, nhằm mục đích thu hút, lôi kéo khách hàng sử dụng sản phẩm, dịch vụ.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 8 Luật Quảng cáo 2012, hành vi quảng cáo sai sự thật bao gồm:
- Hành vi cung cấp thông tin không đúng sự thật gây hiểu lầm về sản phầm hoặc dịch vụ;
- Hành vi sử dụng hình ảnh, danh hiệu, giải thưởng không có thật nhằm tạo lòng tin sai lệch cho người tiêu dùng;
- Hành vi có nội dung gợi ý hoặc ám chỉ sai lệch về công dụng, thành phần hoặc chất lượng của sản phẩm;
- Hành vi lợi dụng hình ảnh bác sĩ, chuyên gia, người nổi tiếng khi không có căn cứ xác thực hoặc chưa được sự đồng ý của người đó.
1.2. Chế tài xử phạt đối với hành vi quảng cáo sai sự thật
Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm hành vi quảng cáo sai sự thật và áp dụng chế tài xử lý nghiêm minh đối với hành vi này. Hành vi quảng cáo sai sự thật có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy tính chất, mức độ vi phạm.
a. Xử phạt vi phạm hành chính
Hành vi quảng cáo sai sự thật có thể bị xử phạt hành chính với các mức phạt cụ thể như sau:
- Phạt tiền 60.000.000 – 80.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về:
Khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ;
Chất lượng, số lượng, công dụng, giá cả, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, chủng loại, nguồn gốc xuất xứ, phương thức phục vụ và thời hạn bảo hành của hàng hoá, sản phẩm, dịch vụ đã được đăng ký hoặc công bố.
- Phạt tiền 30.000.000 – 40.000.000 đồng đối với hành vi quản cáo mỹ phẩm có tác dụng như thuốc bị gây hiểu nhầm sản phầm là thuốc.
- Phạt tiền 20.000.000 – 30.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo thực phẩm chức năng gây hiểu nhầm có tác dụng như thuốc để chữa bệnh.
- Phạt tiền 10.000.000 – 15.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo sai sự thật về công dụng, bản chất, nguồn gốc, xuất xử, chất lượng thức ăn chăn nuôi,thuỷ sản, chất cải tạo môi trường chăn nuôi, thuỷ sản.
- Phạt tiền 5.000.000 – 10.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo giống cây trồng không đúng sự thật hoặc gây sự nhầm lẫn cho khác hàng về khả năng kinh doanh giống cây trồng của cá nhân, tổ chức kinh doanh, nội dung được ghi trên nhãn hiệu.
- Ngoài ra, người vi phạm còn có thể bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả, bao gồm:
Buộc tháo gỡ, thu hồi hoặc xóa bỏ các sản phẩm, nội dung quảng cáo sai sự thật được đăng tải trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội;
Buộc cải chính thông tin, công khai xin lỗi.
Lưu ý: Trên đây là mức phạt áp dụng đối với cá nhân. Trường hợp người vi phạm là tổ chức thì phải chịu mức phạt gấp hai lần số tiền phạt đối với cá nhân.
(Căn cứ Điều 5, khoản 5 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP ngày 29/03/2021 quy định xử phạt hành chính lĩnh vực văn hóa và quảng cáo)
b. Truy cứu trách nhiệm hình sự
Nếu hành vi quảng cáo sai sự thật gây hậu quả nghiêm trọng, cá nhân, tổ chức có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội quảng cáo gian đối được quy định tại Điều 197 Bộ luật Hình sự 2015với mức xử phạt sau:
- Phạt tiền từ 10.000.000 – 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm đối với hành vi quảng cáo gian dối về hàng hoá, dịch vụ, đã bị xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà tiếp tục vi phạm.
- Ngoài ra, người có hành vi phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 05 – 50 triệu đồng, bị cấm hành nghề hoặc làm một công việc nhất định từ 01 – 05 năm.
2. Lời khuyên pháp lý
Dù là doanh nghiệp, tổ chức hay cá nhân, việc tham gia hoạt động quảng cáo đều cần đặt yếu tố trung thực và chính xác lên hàng đầu. Trong bối cảnh hiện nay, khi các phương tiện truyền thông phát triển mạnh mẽ, thông tin quảng cáo lan truyền nhanh chóng, việc quảng cáo sai sự thật không chỉ gây tổn hại đến uy tín và niềm tin của khách hàng, mà còn dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng.
- Đối với doanh nghiệp, tổ chức, cần xây dựng quy trình kiểm soát nội dung quảng cáo chặt chẽ, tránh sử dụng các cụm từ dễ gây hiểu lầm như “duy nhất”, “tốt nhất” … nếu không có cơ sở pháp lý rõ ràng. Mọi hình ảnh, danh hiệu, lời chứng thực sử dụng trong quảng cáo đều cần có sự đồng ý hợp pháp và tài liệu chứng minh xác thực.
- Đối với người tiêu dùng, cần tỉnh táo và thận trọng trước các nội dung quảng cáo mang tính “thổi phồng”, thiếu căn cứ. Khi phát hiện dấu hiệu sai sự thật, gây thiệt hại đến quyền lợi, sức khỏe hoặc tài sản của mình, người tiêu dùng hoàn toàn có quyền gửi kiến nghị, tố cáo hoặc khởi kiện để được bảo vệ.
Là đơn vị hành nghề chuyên sâu trong lĩnh vực pháp luật thương mại và bảo vệ người tiêu dùng, Hãng luật MIBI sẵn sàng hỗ trợ:
- Tư vấn, rà soát nội dung quảng cáo đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật;
- Đại diện trong các vụ việc liên quan đến xử phạt hành chính, tranh chấp, khiếu nại;
- Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng khi bị thiệt hại do quảng cáo sai sự thật.
Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc cần tư vấn chuyên sâu hơn, hãy liên hệ Hãng luật MIBI TẠI ĐÂY để được hỗ trợ kịp thời.
Mời bạn theo dõi Fanpage và Youtube của chúng tôi để cập nhật các thông tin pháp luật mới nhất.
Bài viết bởi TTS. Nguyễn Thị Hằng.
